Ekonomik hayatta paranın dışında sıklıkla kullanılan bir çok kıymetli evrak türü vardır. Bu kıymetli evrakların bir türü olan çek, ticari hayatın devam etmesinde önemli rol oynar. Uygulamada pek çok gerçek ve tüzel kişinin ödemeleri için çek kullandıklarını görmekteyiz. Ancak ekonomik sıkıntılar halinde bu çeklerin bankada bir karşılığının olmaması gibi durumlar da söz konusu olabilmektedir.

Müvekkillerimizin ticari hayatlarında yaşadıkları bu tür durumlarda Selimoğlu Hukuk BÜROSU bünyesinde uzman avukatlarımız tarafından hukuki süreçler yönetilmekte, gereken her türlü hukuki destek sağlanmaktadır. Müvekkillerimiz dilerse ANKARA ÇUKURAMBAR’DA bulunan büromuzu ziyaret edebilir veya 0532 653 45 21 ve 0312 441 77 46 numaralı telefonlardan tarafımıza ulaşabilirler.

ÇEK NEDİR ?

Ödeme emri niteliğinde olan bir kıymetli evrak türüdür. Bankaya hitaben yazılan ve üzerindeki tutar karşılığında ödeme gücü olan bir evraktır. Adına çek düzenlenen kişi çekin ait olduğu bankaya gidip çeki gösterdiği takdirde üzerinde yazan tutar kendisine ödenir. Yani çek bir nevi ödeme aracı olarak da karşımıza çıkar.

Ticari hayat için önemli yeri olan çekin yanlış kullanımı takdirde pek çok hukuki sorunla karşılaşılır. Bu sorunlardan en sık karşılaştığımız ise karşılığı olmayan çeklerdir.

ÇEKİ KİMLER DÜZENLEYEBİLİR ?

Çekte üçlü bir ilişki söz konusudur. Keşideci çeki düzenleyen kimseye verilen isimdir. Çekte muhatap mutlaka bir banka olmak zorundadır. Çeki düzenleyen kişi yani keşideci, çeki kanundaki şekil şartlarına uygun bir şekilde düzenler ve tahsil edilmesi için bir bedel belirler. Belirlenen bu bedelin lehtar olarak isimlendirilen üçüncü bir kişiye ödenmesi veya lehtarın çek bedelini tahsil edebilmesi amacıyla muhataba yetki verir.

ÇEKTE İBRAZ SÜRELERİ

Çekte vade yoktur bu sebeple ibraz edildiğinde ödenen bir kıymetli evraktır. Ancak ödeme yerlerine göre çekte birtakım ibraz süreleri düzenlemiştir. Çek, keşide edildiği yerde ödenecekse ibraz süresi 10 gündür. Buradan anlaşılması gereken düzenlendiği yer ile ödemesinin yapılacağı bankanın aynı yerde olmasıdır. Aksi durumda yani keşide edildiği yerden farklı bir yerde ödenecekse ibraz süresi 1 aydır. Türkiye’de keşide edilen çek başka bir ülkede ödenecekse aynı kıtada bulunan ülkeler için ibraz süresi 1 ay, farklı kıtalarda yer alan ülkeler için ibraz süresi 3 aydır.

ÇEKTE ZAMANAŞIMI SÜRESİ

Çekte zamanaşımı süresi ibraz süresinin bitiminden itibaren 3 yıldır. Zamanaşımına uğramış bir çeke ilişkin olarak icra takibi başlatılması mümkün değildir.

KARŞILIKSIZ ÇEK NEDİR ?

Ödeme aracı olarak kullanılan çekin, üzerinde yazılı tarihlerde ve ilgili banka hesabında çekin üzerinde yazan tutarda para bulunmaması durumunda çek karşılıksız olarak nitelendirilir. Bir çekin karşılıksız olabilmesi için çekin üzerinde yazan ibraz süreleri içerisinde bankaya sunulmuş ve hesapta yeterli karşılık bulunmamış olması gerekir. Hesapta kısmi karşılık olması veya hiç karşılık olmaması durumunda muhatap banka çekle ilgili karşılıksızlık tespiti yapar. Bu karşılıksızlık tespiti ibraz süresi geçmeden yapılmalıdır. Bir çekin ibraz süresi içinde banka hesabında para bulundurulmazsa yani çek karşılıksız çıkarsa, çeki düzenleyen kişi için hem hukuki sorumluluk hem de cezai sorumluluk söz konusu olur.

KARŞILIKSIZ ÇEK SUÇUNUN CEZASI NEDİR ?

Karşılıksız çek suçunun cezası 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 5. maddesine göre her karşılıksız çek için ayrı ayrı 1500 güne kadar adli para cezasıdır. Adli para cezası ise çekin karşılıksız kalan miktarından az olamaz. 5941 sayılı Çek Kanunu’nun “Ceza Sorumluluğu, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı” başlıklı 5. maddesinde her bir karşılıksız çek için adli para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır. Kısaca; Kanuni süresi içerisinde ibraz edilmesine rağmen bu çekin karşılığının olmaması ve banka tarafından karşılıksızdır işlemi yapılması halinde bu duruma sebebiyet veren kişi, her karşılıksız çek için ayrı ayrı adli para cezasına mahkum edilir.

KARŞILIKSIZ ÇEK SUÇUNDA ŞİKAYET SÜRESİ NEDİR ?

Karşılıksız çek suçu sebebiyle yapılacak yargılama şikayete bağlı suçlar kapsamında olup şikayetçinin karşılıksızdır işlemi yapıldıktan sonraki 3 aylık şikayet süresi içinde yapacağı başvuru üzerine yargılama İcra Ceza Mahkemesi’nde görülecektir.

KARŞILIKSIZ ÇEK SUÇUNDA CEZA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR ?

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun md. 68/f.1-e bendine göre adli para cezalarında ceza zamanaşımı süresi on yıl olduğundan karşılıksız çek ceza zamanaşımı süresi de on yıl olacaktır. Karşılıksız çek suçunda ceza zamanaşımı süresi mahkemenin mahkumiyet hükmünün kesinleştiği tarihten ya da infazın herhangi bir sebeple kesintiye uğradığı tarihten itibaren başlar ve kalan ceza süresi esasına göre hesap edilir. Hükmün kesinleşmesinden sonra on yıl içerisinde verilen cezanın infaz edilmemesi halinde aynı suçtan dolayı tekrardan dava açılması veya hükümlünün cezalandırılması mümkün olmayacaktı.