Uyuşturucu Madde İmal ve Ticareti
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar başlıklı üçüncü bölümünde, 188. madde ile ele alınmıştır.

(1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye'de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.

(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.

(4) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması,
b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5)Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır.Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

(7) Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Bunun yanı sıra diğer suç tiplerinde olduğu gibi burada da suç tipinin tespiti için incelenmesi gereken unsurlar mevcuttur. Bunlar fail, mağdur, hareket, netice, nedensellik bağıdır.

Fail: Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun faili herkes olabilmektedir. Ancak ilgili maddede failin tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi olması, nitelikli hal olarak öngörülmüştür.

Mağdur: Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun koruduğu esas değerin, kamu sağlığı olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle öğretide savunulan görüşe göre uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunu mağdurunun tüm toplum olduğu kabul edilebilir.

Hareket: Söz konusu suçun hangi hareketler ile meydana geleceği ilgili kanun maddesinde ele alınmıştır. Maddenin 3. fıkrasına göre uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satmak, satışa arz etmek, başkalarına vermek, sevk etmek, nakletmek, depolamak, satın almak, kabul etmek, bulundurmak uyuşturucu ticareti suçunu oluşturan fiiller olarak kabul edilmiştir. Bahsi geçen filleri tek tek ele alacak olursak:

a)Satmak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin belli bir bedel karşılığında bir başkasına verilmesini ifade eder.
b)Satışa arz etmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi bir başkasına satmak üzere hazırlamayı, hazır bulundurmayı ifade eder.
c)Başkalarına vermek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi bu sefer karşılığında bir bedel olmaksızın bir başkasına vermeyi ifade eder.
d)Sevk etmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerden bir yere belli bir amaç doğrultusunda götürülmesini/ gönderilmesini ifade eder.
e)Nakletmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerden bir yere taşınmasını ifade eder. Sevk etmekten farkı nakletmekte Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin fail veya fail için çalışan kimseler tarafından bizzat taşınmasıdır.
f)Depolamak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin vakti gelince çıkarılmak üzere bir yerde tutulmasını, saklanmasını ifade eder.
g)Satın almak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin fail tarafından şahsi kullanımı için değil, ticari bir maksada hizmet etmesi için bedeli ödenerek alınmasını ifade eder.
h)Kabul etmek: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kazanç sağlama amacı doğrultusunda birinden, bir yerden alınmasını, failin eline geçmesini ifade eder.
i)Bulundurmak: Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ticaretini yapma amacıyla bir süre elinde tutmayı, bekletmeyi ifade eder.

Bunların yanında maddenin 7. fıkrası uyarınca uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal etmek, imal etmek, satmak, satın almak, sevk etmek, nakletmek, depolamak veya ihraç etmek de ilgili suçu oluşturan fiillerdendir.

Manevi Unsur: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 21. maddesi uyarınca suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. Buna göre failin ilgili suçu kasten işlediğinin kabulü için kanunda bahsi geçen ögeleri bilmesi ve istemesi gereklidir.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun varlığının saptanması için Yargıtay tarafından kabul edilmiş olan kimi ölçütler mevcuttur. Failin hareketleri, failin uyuşturucu geçmişi, failin ekonomik durumu, uyuşturucu maddenin bulundurulduğu yer ve bulundurulma şeklinin ne olduğudur. Yapılan incelemeler sonucunda deliller failin uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi şahsi kullanımı için aldığını, bulundurduğunu değil, ticaretini yaptığını gösteriyorsa bu yönde hüküm kurulacaktır. Ancak bu hususta ölçütler sağlanamazsa ‘’şüpheden sanık yararlanır’’ ilkesi gereğince şahsi kullanımın varlığı kabul edilecektir.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 139. maddesinde gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ele alınmıştır. Buna göre:

Soruşturma konusu suçun işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması ve başka surette delil elde edilememesi hâlinde, kamu görevlileri gizli soruşturmacı olarak görevlendirilebilir. Bu madde uyarınca yapılacak görevlendirmeye hâkim tarafından karar verilir.

(2) Soruşturmacının kimliği değiştirilebilir. Bu kimlikle hukukî işlemler yapılabilir.

Kimliğin oluşturulması ve devam ettirilmesi için zorunlu olması durumunda gerekli belgeler hazırlanabilir, değiştirilebilir ve kullanılabilir.

(3) Soruşturmacı görevlendirilmesine ilişkin karar ve diğer belgeler ilgili Cumhuriyet Başsavcılığında muhafaza edilir. Soruşturmacının kimliği, görevinin sona ermesinden sonra da gizli tutulur. Soruşturmacı, kovuşturma evresinde tanık olarak dinlenmesinin zorunlu olması halinde, duruşmada hazır bulunma hakkına sahip bulunanlar olmadan veya ses ya da görüntüsü değiştirilerek özel ortamda dinlenir. Bu durumda 27/12/2007 tarihli ve 5726 sayılı Tanık Koruma Kanununun 9 uncu maddesi hükmü kıyasen uygulanır.

(4) Soruşturmacı, faaliyetlerini izlemekle görevlendirildiği örgüte ilişkin her türlü araştırmada bulunmak ve bu örgütün faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili delilleri toplamakla yükümlüdür.

(5) Soruşturmacı, görevini yerine getirirken suç işleyemez ve görevlendirildiği örgütün işlemekte olduğu suçlardan sorumlu tutulamaz.

(6) Soruşturmacı görevlendirilmesi suretiyle elde edilen kişisel bilgiler, görevlendirildiği ceza soruşturması ve kovuşturması dışında kullanılamaz. Suçla bağlantılı olmayan kişisel bilgiler derhâl yok edilir.

(7) Bu madde hükümleri ancak aşağıda sayılan suçlarla ilgili olarak uygulanabilir:

a) Türk Ceza Kanununda yer alan;

1. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
2. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220),
3. Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama (madde 315).
b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları.
c) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.

Görüldüğü üzere uyuşturucu ticareti suçunda da 5271 sayılı CMK madde 139 kapsamında gizli soruşturmacı görevlendirilmesi mümkündür. Tecrübe gerektiren bu suç türünde, mutlaka uzman avukat yardımından faydalanmak gerekmektedir. Alanında uzman ceza avukatlarımızı ANKARA ÇANKAYA da bulunan ofisimizde ziyaret edebilir 0532 653 45 21 veya 0312 441 77 46 numaralı telefonlardan detaylı bilgi alabilirsiniz.

Av. Reşit SELİMOĞLU